Pagbabagong Morpoponemiko

Pagbabagong Morpoponemiko

Iba't Ibang Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko

1. Asimilasyon - kapag ang kasunod na tunog ay alinman sa / d, l, r, s, t /, ang

                            panlaping pang- ay nagiging pan-. Ito ay nagiging pam- naman

                            kapag ang kasunod na tunog ay alinman sa / b, p /.

Paalala: Nananatilinng pang- kapag ang kasunod na tunog ay mga katinig na / k, 

              m, n, ng, w, y / o patinig ( a, e, I, o, u ). Nilalagyan ng gitling ( - )  kapag 

              ang salitang ugat ay nagsisimula sa patinig.

Halimbawa:

1. Pang + lunas - panglunas - panlunas

2. Pang = baon - pangbaon - pambaon

3. Pang + kulay - pangkulay

4. Pang + isahan - pang - isahan

2. Pagkakaltas - sa pagbabagong ito, may nawawalang ponema sa loob ng

                            salita

Halimbawa:

1. Sunod + in - sunodin - sundin

2. Takip + an - takipan - takpan

3. Dala + han - dalahan - dalhan

3. Maypalit - may mga ponemang napapalitan o nagbabago sa pagbuo ng salita.

                      nagaganap ang pagpapalitan ng /r/ at /d/ kapag ang /d/ ay nasa pagitan ng

                      dalawang patinig.

Halimbawa:

1. Ma + dami - madami - marami

2. Bakod + bakudan - bakuran

4. Pagpapaikli ng salita - Pagpapaikli at pagpapabilis ng pagbigkas ng salita.

Halimbawa:

1. Hinatay ka - Tayka - teka

2. Tayo na - Tayna - tena, tana

3. Wikain mo - Ikamo - kamo

4. Wika ko - ikako - kako        

5. Paglilipat o Metatesis

Ito ay ang paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Halimbawa, kapag nagsimula sa letrang l o y at may gitlaping -in- ay nagpalit ang n at i sa unlaping ni-.

Halimbawa:

1. y + -in- + akap = yinakap = niyakap

2. l + -in- + ayo = linayo = nilayo