Mga Uri ng Panghalip

Mga Uri ng Panghalip 

1. Panghalip na Panao  (Personal Pronoun)– ay ipinapalit sa ngalan ng taong nagsasalita, sa taong kausap at sa taong pinag-uusapan. May kailanan ang panghalip na panao. Ito ay maaaring isahan, dalawahan at maramihan, tulad ng  - ako, ko, akin, amin, kami, kayo, atin, inyo, kita, kata, mo, siya, kanila, siya, kanya

Halimbawa:
Taong Nagsasalita

(Isahan: Ako, akin, ko)
            a. Ako ay pupunta sa Maynila.
            b. Akin ang laruang hawak mo.
            c. Ibigay ko ito sa aking ina.

(Dalawahan: kita, kata)
a. Kita nang maligo sa ulan. (Maligo tayong dalawa sa ulan.)

b. Kata nang manood ng sine.  (Manood tayong dalawa ng sine.)

(Maramihan: Tayo, kami, natin, naming, atin, amin)
a. Tayo nang pumunta sa Antipolo.
b. Kami ay kakain sa JoliMc.
c. Bisitahin natin si Lola.
d. Atin ang pulang kotse.

e. Amin ang bahay na kulay bughaw.

Taong Kausap:

(Isahan: Ikaw, ka)

a. Ikaw ang iniibig ko.

b. Pumunta ka sa opisina ng punong-guro.

(Dalawahan: kita, kata)

a. Magkikita kita sa tapat ng monumento ni Gat. Jose Rizal.

b. Maghuhulog kata ng pera sa bangko.

(Maramihan: Kayo, inyo, ninyo)

a. Kayo ang kanyang mga magulang.

b. Sa inyo ang asong nasagasaan.

c. Nasusunog ang bahay ninyo!

Taong Pinag-uusapan:

(Isahan: Siya, niya, kanya)

a. Siya ang sumuntok sa akin.

b. Binigyan niya ako ng kendi.

c. Ibibigay ko ang damit na ito sa kanya.

(Dalawahan: kita, kata)

a. Ayaw nila kata sa atin. (Ayaw nila sa ating dalawa.)

b. Kita ay pinayagan nilang magpakasal sa huwes.

(Maramihan: Sila, kanila, nila)

a. Nagbigay sila ng donasyon sa simbahan.

b. Kanila ang ospital na iyon.

c. Bibigyan nila tayo ng mga pasalubong.

2. Panghalip na Pamatlig (Demonstrative Pronoun) – ay inihalili sa pangngalang nagtuturo ng lugar na kinalalagyan ng pangngalan. Iinihalili rin ito sa pangngalan na malapit o malayo sa nagsasalita, kinakausap o nag-uusap.

Malapit sa Nagsasalita

-ito/ ire   ( Ito ay masarap na prutas. Ire ay ibinigay sa akin ng aking butihing ina.)

-heto ( Heto na ang pasalubong ko sa inyo.)

-dito  ( Dito ka maghiwa ng mga gulay.)

Malapit sa Kausap
-iyan   ( Iyan ang libro ko.)
-hayan/ ayan  (Hayan/Ayan na sa likod mo ang asong ulol!)
-diyan (Diyan mo ilapag ang mga bayong.)

Malayo sa Nag-uusap
-iyon  (Iyon ang bahay nila Paulo.)
-hayun/ ayun  (Hayun/Ayun ang magnanakaw!)
-doon (Doon tayo kumain.)

3. Panghalip na Panaklaw (Indefinite Pronoun)- ay mga panghalip na sumasaklaw sa kaisahan at dami o kalahatan ng kinatawang pangngalan, tulad ng - lahat, madla, sinuman, alinman, anuman, pawang

Nagsasaad ng Kaisahan
a. Isa  (Isa tayo sa pinagpala ng Diyos.)
b. Isapa  (Isapa ang pagpuputol ng kahoy sa gubat.)
c. Iba   (Iba ang bahay sa tahanan.)
d. bawat isa (Bawa't isa ay mayroon tungkulin sa bayan.)

Nagsasaad ng dami o kalahatan
a. Lahat (Lipulin ang lahat ng peste!)

b. Madla  (Mananagot siya sa madla dahil sa kanyang kabuktutan.)
c. Pulos (Pulos kalokohan ang pinagsasabi niya.)
d. Balana  ( Iniisip nila na walang ginawa si Pangulong Marcos para sa kabutihan ng balana.)
e. Pawang  (Ang iginanti niya ay pawang kabutihan.)

4. Panghalip na Patulad  – ay inihalili sa itinutulad na bagay.

Ganito/Ganire - Malapit sa nagsasalita

Ganito/Ganire ang paggawa niyan.

Ganito/Ganire kung umarte si Nora Aunor.

Ganyan - Malapit sa kausap

Ganyan nga kung umiyak si Momay.

Ganoon -  Malayo sa nag-uusap

Ganoon ang tamang pagtatapas ng niyog

5. Panghalip na Pananong (Interrogative Pronoun) - inihahalili sa pangngalan kung nagtatanong.

Halimbawa:
ano, anu-ano, sino, sinu-sino, nino, alin, alin-alin

a. pangtao (sino, kanino)

Sino ang umutot?

Sino ang kumuha ng bolpen ko?

Kanino ang kalamay na ito?

Kanino kaya ang mapupunta ang gantimpala?

 b.bagay, hayop, lugar (ano, alin)

Ano ang laman ng kahon?

Alin dito ang sa iyo?

c. bagay, hayop, lugar, tao (ilan)

Ilan sa inyo ang sasali sa paligsahan?

Ilang halaman ang ating dadalhin?

6. Panghalip na Pamanggit (Relative Pronoun) - Ito ay kataga o parirala ng tagapag -ugnay ng dalawang kaisipan o pananalita. Ginagamit ang daw,raw,umano,diumano,ani,sa ganang akin/iyo.

Halimbawa:
Ang pagpapatawad daw ang pinakamatamis na paghihiganti.