Pilipino : Isang Depinisyon

Pilipino : Isang Depinisyon
ni Ponciano Pineda

(Lahat)
ano ka? ano siya? ano ako? ano tayo?
sabi nila'y Pilipino

ugat natin ay Silangan
anak dagat ang ninunong hatid dito ng barangay
galing doon sa malayo, sa matandang kalupaan
dito sila ipinadpad / ng magandang kapalaran

(Solo)
naibigan itong pulo / kaya't dito nangagkuta
nanirahan, nangaglahi, nangabuhay nang masagana
may ugaling katutubo, may gobyerno at bathala
may samahan at ibigan, maayos at payapa
may sariling wika
tayo raw ito
sa ante-panahon / ng kolonyalismo

(Lalaki)
walang abog
mula sa Kanluran / ang dayo'y sumapit
ako ay hinamak, siya ay inapi, ikaw ay hinamig
siniil ang laya, kinamkam ang yaman
barangay ay binuwag
mga tala ay sinunog
abakada'y ibinawal
ipinasiyang mga mangmang
ang lahat ng katutubong kayumanggi ang kulay

(Babae - medium)
at naging alipin ang bayan kong irog
ma-Iloko, ma-Bisaya, ma-Kapampangan, ma-Tagalog

(Babae - high)
at sa halip, at sa halip
pinalitang lahat-lahat
ang gobyerno / ang relihiyon, ang ugali, ang kultura
Kinastila itong dila
itong puso'y Kinastila

(Solo - babae)
edukasyon ay hulog ng langit

kastilaloy ang panturo, kastilaloy ang balangkas
kaya't ako'y nakastila
sa kaluluwa at sa balat

(Lalaki)
pinagtilad-tilad - ikaw, ako't siya
sa adhika paghatiin : devide et impera
at yumabong

(Solo 1)
Ilukano'y Ilukano

(Solo 2)
Kapampanga'y Kapampangan

(Solo 3)
Bikulano'y Bikulano

(Solo 4)
ang Cebuano ay Cebuano

(High)
iyang Waray laging Waray
ang Ilongo ay Ilongo
mga Muslim laging Muslim

Ibanag ay Ibanag
Zambal ay laging Zambal
ang Aklan ay Aklan

(Babae - medium)
ang Tagalog ay Tagalog

kanya-kanya, tayu-tayo
masawi na ang sampangkat, malipol man ang
santribu

(Low, Medium, High)
huwag lamang tayo
huwag lamang ako
pagkat tayo'y ito
mga Pilipino

(All)
ang naamis ay nagbangon, lumaban, naghimagsik

(Lalaki)
kamatayan ay sinuong, sinagupa ang panganib
bumagsak ang mapaniil / na nag-iwan ng bakas
kolonyal na edukasyon, ekonomiya at sosyedad
kaya'y laya'y itinindig / sa kislap ng mga tabak
at sa awit nawagayway ang maningning na sagisag

(High and Low)
dapwat sasansaglit
pagsasarili ay inagaw ng malakas

dinagit ng dambuhalang diumano'y bagong mesiyas
diumano'y naparito upang noon ay iligtas

(All)
di gayon nga
autoridad ay naiba
napalitan ang balangkas, nangagbago ang sistema
ngunit 'yon din: ang dayuha'y panginoon
Pilipino ang busabos, nakayuko, tagasunod
walang tutol

(Medium and High)
edukasyon popular: Kinano ang sistema
umunlad, di nga kasi: Pilipino ay dumunong
naging Kano sa ugali, naging Kano da damdamin
naging Kano sa isipan, naging Kano sa pagsulong

sadyang gayon ang katuwiran
masterin mo iyang wika't
ang kultura niyang wika'y ikaw iyang mamasterin
ang nangyari: ang produkto
nitong ating edukasyon: prospektibong mandarayo
di gradwadong makabansa, hindi-hindi Pilipino

(All)
devide et impera

(Solo 1)
Ilukano'y Ilukano

(Solo 2)
Kapampanga'y Kapampangan

(Low)
Bikulano'y Bikulano
Pangasina'y Pangasinan

(Low and medium)
ang Cebuano
iyang Waray laging Waray
ang Ilongo ay Ilongo
mga Muslim ay laging Muslim

(All)
ang Tagalog ay Tagalog
kundi lang itong akin
mabuti pa ang sa dayo
ito tayo
Pilipino
isang lahing makaako, tayu-tayo

(Low)
at nagdilim
at kumulog at kumidlat at lumindol
at ang ulan gumuhos at bumaha at umunos
ang sanlahi'y nagliliyab nalulunod
nagliliyab nalulunod

(High)
ay, salamat sa karimlan
ay, salamat sa magdamag
at sumilay ang liwayway ng maningning na liwanag
isang phoenix ang nagbangon sa abo ng lumipas

(Medium)
nagmistulang manunubos ng naamis nating palad
kaguluhan ay inayos, mga giba ay binuo
nilipol ang kasamaan, kayarian ay binago
tenancy, ekonomiya, sosyedad, gobyerno
edukasyo'y nakaangkop sa lahat ng kailangan
nang sa gayo'y bumalikwas ang dugahi nating bayan

(Solo)
pinabubulas ngayong muli ang kulturang katutubo
bilang tanda ng luwalhati ng kahapong siniphayo
ang layuni'y isang lahin sumapit na
isang bansang hindi dayo
isang lahi't bansang
Pilipinong-Pilipino

(Medium and Low)
kailangan natin ngayon ay uri ng paturuang magbubuklod
sa biyaya ng magandang katubusan
sambandila't isang awit, isang wikang hindi hiram
dapat itong maging bunga nitong bagong kaayusan

(All)
at pag ito'y natupad na'
at pag ito'y naganap na
masasabing taas-noo
ikaw, siya saka ako'y
mga bagong Pilipino

Exit:
Tugtugin – "Ako ay Pilipino" hanggang sa ang koro ay makababa.