Linggo, Enero 13, 2013

Dalawang uri ng ponema


May dalawang uri ng ponema: ang segmental at suprasegmental.

1. Ponemang segmental

Ang ponemang segmental ay binubuo ng ponemang katinig at patinig.

a) Labing-lima ang orihinal na kasama sa palabaybayan ngunit isinama ang impit na tunog o glottal stop (?) sapagkat ito ay itinuturing na isang ponemang katinig dahil napagbabago nito ang kahulugan ng isang salita. Ang dating bigkas nito ay malumi o maragsa.

b) /p, b, m, w, d, t, l, s, n, r, y, k, g, ng, h, ?/ ang bumubuo sa ponemang katinig

Halimbawa:
ba: tah - housedress
tub: boh - pipe
ba: ta? - child
tub: bo? - profit

c) Ang ponemang patinig ay lima : a, e, i, o, u.

d) May mga salitang nagkakapalit ang ponemang /u/ at /o/, gayundin ang /i/ at /e/ ngunit hindi nagbabago ang kahulugan ng salita.

Halimbawa:
babae - babai
kalapati - kalapate
lalaki - lalake
noon - nuon

e) Mayroon din namang mga salitang itinuturing na hiwalay na ponema ang /u/, /o/, /i/, at /e/ dahil nagbibigay ito ng magkaibang kahulugan at hindi maaaring pagpalitin.

Halimbawa:
uso - modern
mesa - table
oso - bear
misa - mass

2. Ponemang Suprasegmental

Ang Diin, bilang ponemang suprasegmental, - ay lakas, bigat o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa salitang binibigkas.

Halimbawa :
sa salitang /kamay/, ang diin ay nasa huling pantig na /may/
-ay isang ponema sapagkat sa mga salitang may iisang tunog, ang pagbabago ng diin ay nakapagbabago sa kahulugan nito.

Halimbawa:
1. Hiram lamang ang /BUhay/ ng tao.
2. Sila /LAmang/ ang /buHAY/ sa naganap na sakuna, kaya masasabing /LAmang/siya.

20 komento:

  1. what the fu sh

    TumugonBurahin
  2. QCSHS BATCH 2016 2017 ORAYT!!

    TumugonBurahin
  3. HEEEEEEEEEEEY 7 CURIE 2016-17

    TumugonBurahin
  4. THANKS..!! :D

    TumugonBurahin
  5. whats that supposed to be lol yeah i know about that hahahahahahah heeeeeeeeeeeeeeeeeeey gsw fans

    TumugonBurahin
  6. I KNOW YOU'RE IN HERE TEST NA SILOM PAG TUON NA #GALILEOCRSHS

    TumugonBurahin
  7. Only in science high assignment before the exam #CRSHS

    TumugonBurahin
  8. Thanks po!! from:Grade VIII- Gold of CBAPI

    TumugonBurahin
  9. UCLM BAtch 2017 - 2018!!!

    TumugonBurahin
  10. h0td0gbatch69

    TumugonBurahin
  11. Wala pa kong paksa sa pananaliksik :<

    TumugonBurahin
  12. Maraming salamat sa pagbahagi..nito 🤗😍🤗

    TumugonBurahin